پیام‌رسان تلگرام (Telegram) یک سرویس پیام‌رسان متن‌باز چندسکویی مبتنی بر رایانش ابری است. کاربران به وسیله تلگرام می‌توانند پیام‌ها، تصاویر، ویدئوها و اسناد خود را به صورت رمزنگاری‌شده تبادل کنند. تلگرام رسماً برای آندروید، ویندوز فون و آی‌اواس در دسترس است. نرم‌افزارهای کلاینت غیررسمی برای نسخهٔ وب، نسخهٔ اواس ده، نسخهٔ لینوکس و یک کلاینت دسکتاپ ویندوز از توسعه‌دهنده‌های مستقل که از رابط برنامه‌نویسی نرم‌افزار تلگرام استفاده می‌کنند در دسترس هستند. کاربران این پیام رسان امکان ارسال و دریافت  پیام، تصویر، ویدیو و فایل تا حجم حدودا  ۱٫۵ گیگابایت را دارند.

 تلگرام توسط چه کسانی پایه گذاری شد؟

تلگرام توسط دو برادر با نام‌های پاول دورف و نیکلای دورف به بازار آمد. پاول دورف برادر کوچک نیکلای دورف است و یک سازمان غیرانتفاعی کارآفرینی در آلمان دارد که پشتیبان مالی پروژه است. تلگرام توسط یک سازمان غیرانتفاعی آلمانی متعلق به کارآفرین و نیکوکار روس، پاول دورف، اداره می‌شود. تلگرام نسخهٔ کامپیوتر خود را نیز ارائه کرده که این امر سهولت دسترسی برنامه‌نویسان برای کدنویسی ربات‌ها را در تلگرام افزایش داده‌است.

 معماری تلگرام:

پروتکل:

پروتکل تازه‌ساخت MTProto توسط نیکلای دورف بر مبنای رمزنگاری ای‌ئی‌اس ۲۵۶ بیتی متقارن، رمزنگاری آراس‌ای ۲۰۴۸ و پروتکل تبادل کلید دیفی-هلمن است.

پروانه:

همهٔ نرم‌افزارهای رسمی تلگرام (و چند نرم‌افزار غیررسمی) متن‌باز هستند. هرچند، نرم‌افزار سمت سرور تلگرام مالکیتی است. پاول دورف گفته است کد سرور نرم‌افزار آزاد نیست زیرا معماری تلگرام نیاز دارد دوباره طراحی شود تا به سرورهای مستقل اجازه دهد مانند یک اَبرِ تلگرام متحد کار کند.

امنیت:

سازندگان تلگرام بر امنیت برنامه خود تأکید زیادی دارند. در نوامبر سال ۲۰۱۴ یک جایزه سیصد هزار دلاری برای یافتن خطا بر روی تلگرام اعلام شد که خود نشان از اطمینان برنامه نویسان تلگرام دارد. این مسابقه در فوریه ۲۰۱۵ بدون هیچ برنده  ای خاتمه یافت. در سال ۲۰۱۵ شرکت امنیتی غیرانتفاعی Electronic Frontier Foundation رتبه ۴ از ۷ را به بخش پیام رسان و رتبه ۷ از ۷ را به بخش secret chat این نرم‌افزار داد.

امنیت تلگرام در ایران:

جمهوری اسلامی ایران بارها بحث فیلترینگ تلگرام را مورد بررسی قرار داد و همواره محدودیت‌هایی را برای دسترسی کاربران به آن اعمال کرده است به گونه‌ای که دسترسی کاربران به این پیام رسان همواره با اختلالات جدی مواجه می‌شده است.

پاول دوروف مدیر عامل سیستم پیام‌رسانی تلگرام می‌گوید که پس از رد درخواست همکاری برای 'جاسوسی بر شهروندان' این ، این شبکه برای ساعاتی مسدود اما فعلاً رفع فیلتر شده است.

او در پیام اولیه خود در مورد شروع انسداد نوشته بود: «برخی مقام‌ها می‌خواهند از تلگرام برای جاسوسی از شهروندان خود استفاده کنند. ما نمی‌توانیم در این زمینه به آنها کمک کنیم و نخواهیم کرد.»

 فراگیری تلگرام در ایران:

 بیش از ۸۰ درصد از کاربران تلگرام ایرانی هستند و آن ۲۰ درصد دیگر هم اکثراً ایرانیهای مقیم کشورهای دیگر هستند. آمارها نشان می‌دهد که اگر تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ای گوشیهای موبایل را در نظر بگیریم، تعداد کاربران تلگرام به صورت جهانی کمتر از یک درصد تعداد کل کاربران شبکه‌های اجتماعی جهان است که این یک درصد هم تقریباً همه ایرانی هستند.

 امکانات:

 گروه:

گروه‌ها یکی از بخش‌های اصلی پیام رسان تلگرام هستند به طوری که کاربران می‌توانند با پیوستن به گروه‌ها به صورت چند طرفه با دیگران ارتباط برقرار کنند. گروه‌های اولیه قابلیت ۲۰۰ عضو را داشتند ولی بعدها تلگرام با انتشار آپدیت‌های جدیدتر قابلیت ارتقای گروه عادی به سوپر گروه و افزایش اعضا را از ۲۰۰ به ۵۰۰ و سپس به ۵۰۰۰ نفر را در دسترس همگان قرار داد. البته در آخرین آپدیت مدیران گروه‌ها می‌توانند پیام سنجاق شده (pinned posts) را در بالای گروه‌ها قرار دهند که از آن به اطلاعیه نیز نام برده می‌شود و از دیگر موارد می‌توان به اضافه شدن قابلیت انتخاب شناسه برای گروه‌ها و ساخت گروه‌های عمومی اشاره کرد که قابلیت جستجوی گروه‌ها بر اساس شناسه را برای کاربران فراهم می‌کند.

کانال:

کانال امکان جدیدی است که در تلگرام اضافه شده است. کانال تلگرام مسیر یک طرفه‌ای است که فقط ادمین می‌تواند در آن پستهای دلخواه را برای اعضای کانال منتشر کند و سایر اعضا امکان اضافه کردن پست در آن را ندارند.

 ربات:

ربات‌ها، ویژگی‌ هایی هستند که توسط تلگرام ارائه می‌شود. کاربران به وسیله ربات‌ها می‌توانند قابلیت‌های نرم‌افزار را چند برابر کنند. توسط ربات‌ها کاربران می‌توانند اتصالی را بین وبسایت‌های خبری شان و هستهٔ اصلی تلگرام توسط api تلگرام ایجاد نمایند تا از این طریق اخبار را به صورت مستقیم به ربات شان بیفزایند. ربات‌ها همچنین قابلیت‌های فراوان دیگری نیز دارند از جمله؛ جستجوی تصاویر، فیلم‌ها، اسناد و … - سرگرمی (بازی، لطیفه، داستان و…) - ترجمه - و غیره