امروزه باسواد بودن فقط به معنی خواندن و نوشتن نیست بلکه دانش استفاده از کامپیوتر، تکنولوژی و فضای مجازی را اگر نداشته باشیم یک فرد بی سواد تلقی می شویم. در فضای مجازی اگر کمی سهل‌انگاری کنیم مشکلات بسیار زیادی برایمان ایجاد خواهد شد در این کانال سعی داریم تا با ارائه آموزش هایی مفید از بروز چنین مشکلاتی برای شما جلوگیری کنیم. پس صبور باشید و ادامه آموزش را با دقت مطالعه کنید.

منظور از فضای مجازی چیست؟

 محیطی که در آن فعالیت های خود را به صورت آنلاین یا به کمک اینترنت و دستگاه های هوشمند مانند موبایل یا کامپیوتر انجام می دهیم را فضای مجازی خواهیم گفت.
برای مثال: گفتگو با دوستان در تلگرام، خرید اینترنتی، ورود به حساب بانکی از طریق اینترنت و غیره

کی لاگر چیست؟ (Key logger)

کی لاگر نرم افزاری است که بدون این که خودتان متوجه باشید ممکن است در کامپیوتر شما نصب شود و تمام فعالیت های شما را رصد کند. برای مثال هر چیزی که با کیبورد تایپ می کنید را می تواند ذخیره کند مانند رمزهای ورود به ایمیل ها و دیگر حساب های کاربری شما. حال فکرش را بکنید رمز ورود به وب سایت بانکداری اینترنتی خود را تایپ کرده اید و این نرم افزار آن را ذخیره می کند تا از طریق ایمیل به شخص نفوذگر یا نصب کننده این نرم افزار ارسال کنند آنگاه او می تواند به راحتی وارد حساب اینترنتی شما شود. (اتفاقی که اکنون در ایران زیاد افتاده و وب سایت پلیس فتا نیز گزارش های از آن را منتشر کرده است)

هدف نفوذگر از نصب کی لاگر روی کامپیوتر ما چیست؟

 دسترسی به اطلاعات شخصی ما مانند رمز های عبور ایمیل ها و دیگر حساب های کاربری مان (اینستاگرام، فیسبوک، توییتر و غیره)
جاسوسی شما: چرا که هر چیزی که برای دیگران تایپ کنید مانند نامه یا پیام هایی که ارسال می کنید نیز در این نرم افزار ثبت می شود

سرقت موجودی بانکی شما: نفوذ گر سعی می کند به اطلاعات بانکی شما مانند نام کاربری و رمزعبورتان ) برای سامانه بانکداری اینترنتی ) دست یابد و سپس اقدام به سرقت از حساب بانکی شما بکند.

 باج گیری: در چنین حالتی فردی که روی کامپیوتر شما کی لاگر نصب کرده به اطلاعات حساس شما دست یافته پس می تواند اقدام به دریافت باج برای سکوت کند تا اطلاعات محرمانه شما را فاش نکند.

تمام موارد فوق در دنیای واقعی و در همین ایران خودمان در حال رخ دادن است اما اگر کمی در دنیای مجازی بااحتیاط باشید و کمی هم در این زمینه ها دانش داشته باشید با ساده ترین فرایند ها می توانید جلوی چنین مسائل بزرگی را بگیرید.

 آیا کسی که کی لاگر نصب می کند می تواند به تصاویر و فیلم های خصوصی ما نیز دسترسی داشته باشد؟

اگر کسی توانسته باشید کی لاگر روی کامپیوتر شما نصب کند احتمالاً به دیگر فایل های موجود روی کامپیوتر شما هم می تواند دسترسی داشته باشد اما نه از طریق کی لاگر. چرا که کی لاگر فقط چیزهایی که شما تایپ می‌کنید را ثبت می کند. البته انواع کی لاگر ها می توانند در بازه های زمانی مشخص از صفحه نمایش شما نیز تصویر برداری کنند

 کی لاگر چگونه نصب می شود؟

 این نرم افزار مانند دیگر برنامه های کامپیوتر (دسکتاپ) به صورت یک فایل نصبی ساخته می شود که معمولاً پسوند آن ها.exe می باشد. حال یک نفوذگر از روش هایی می تواند این برنامه را روی کامپیوتر شما نصب کند:
 -1 مستقیماً به کامپیوتر شما دسترسی داشته باشد و آن را روی کامپیوترتان نصب کند که در این صورت چنین شخصی یا از آشنایان شما بوده که به کامپیوتر شما دسترسی دارد، یا شما کامپیوتر خود را برای تعمیر و سرویس نزد او برده اید یا کسی بدون اجازه وارد محیط خصوصی شما شود و اقدام به روشن کردن کامپیوتر شما و نصب این برنامه روی آن کند.

 -2 از طریق خودتان و ندانسته، برای مثال در اینترنت فایلی را دانلود کرده اید که فکر می کنید یک عکس است یا یک برنامه کاربری است در صورتی که ممکن است در پشت صحنه، یک برنامه کی لاگر باشد و شما بدون این که خودتان بفهمید، آن را نصب کنید.

چگونه می توان تشخیص داد روی کامپیوتر ما کی لاگر نصب شده است؟

یک شخص عادی نمی تواند به راحتی تشخیص دهد روی کامپیوترش کی لاگر نصب شده است یا نه چرا که چنین بد افزارهای (کی لاگر یک بدافزار است) طوری نصب می شوند که کاملاً از چشم شما پنهان است حتی آنتی ویروس ها نیز نمی توانند به خوبی وجود برخی از آن ها را تشخیص دهند.
البته اشخاص حرفه ای تر با بررسی دلایلی مثلاً کند شدن بیش از حد سیستم و همچنین بررسی پروسه های مشکوک در ویندوز می توانند به وجود کی لاگر ها پی ببرند.

پس برای تشخیص وجود آن ها باید چه کار کرد؟

می توان از نرم افزار هایی که مخصوص این کار تهیه شده اند کمک گرفت که در ادامه نام برخی از آن ها را ذکر خواهم کرد که با جستجو در اینترنت می توانید نسبت به دانلود و نصب آن ها اقدام کنید:
Antispyware
Spyware blaste
Keylogger Detector

 چند پیشنهاد جهت جلوگیری از نصب کی لاگر:

• هرگز کامپیوتر شخصی خود را به افراد غیر مجاز جهت تعمیر نسپارید.
• روی کامپیوتر شخصی خود ترجیحاً رمز عبور قوی بگذارید.
• برنامه هایی که از اینترنت دانلود می کنید را اگر نمی دانید چیست اند آن ها را نصب نکنید.
   برای دانلود برنامه ها از وب سایت ها معتبر دانلودی استفاده کنید.
• هرگز برنامه های ناشناس را نصب نکنید.
•  در محیط کار هر لحظه که کامپیوتر خود را ترک می کنید آن را روی حالت قفل قرار دهید تا برای باز شدن آن نیاز به ورود رمز داشته باشد.
• ترجیحا در بازه های زمانی مشخص مثلا هر 6 ماه یا هر 9 ماه یک بار ویندوز نصب شده روی کامپیوتر خود را عوض کنید (درایو ویندوز را فرمت و مجدداً نصب کنید)
•  از آنتی ویروس های قوی و به روز استفاده کنید. پیشنهاد من استفاده از microsoft essentials security می باشد.

 نتیجه گیری:

با رعایت برخی نکات بسیار ساده می توان از بروز مشکلات بزرگ در فضای مجازی جلوگیری کرد.