تاریخ رمزنگاری

تلاش برای انتقال احساسات درونی، یافته های فردی، اعلام موجودیت و میل به جاودانگی در بطن روان انسان با ابداع نماد و در پی آن رسم الخط به نتیجه رسید.

 نمادها و الفبا را می توان گونه ای از رمز نگاری احساسات و دانسته های بشر دانست. تاوقتی که شما با الفبای یک رسم الخط یا نمادهای به کاررفته در یک متن آشنا نباشید با متنی مرموز و گنگ مواجه خواهید بود که برای فهم آن باید پرده از رمز و راز متن بردارید. برای این کار به کلید احتیاج دارید، و این کلید چیزی نیست جز آنکه معنای هر نماد و اطلاعاتی را که درخود حمل می کند بفهمید. به عنوان مثال شکل یک پرستو بر روی دیوار یک غارفقط نماد یک پرنده نیست بلکه می تواند اشاره به تغییر فصل و یا مهاجرت نیز داشته باشد.

بنابراین وقتی ادعا می شود رمزنگاری و خط قدمتی یکسان دارند بیان کننده این حقیقت است که رسم الخط نیز گونه ای از رمزنگاری و یافته های فردی انسان هاست با این تفاوت که هدف آن نشر این یافته هاست نه پنهان نگاه داشتن آن ها.

و درنتیجه ریشه و بنیان خط و رمزنگاری یکی است ولی با اهداف متضاد متجلی شده اند.

رمز نگاری در 3500 سال قبل از میلاد

خط میخی ابداع سومری ها و قدیمی ترین رسم الخط شناخته شده در تاریخ بشر است که تا قرن نوزدهم میلادی کسی از مضمون آن چیزی نمی دانست. نهایتاً دراین قرن دانشمندان زبان های باستانی موفق به رمزگشایی آن شدند. اگرچه در همین قرون کاربرد ترسیم اشکال در انتقال مضامین (مشهور به ideograph یا ترسیم افکار) در تمدن های مختلف مرسوم بوده است ولی خط میخی را می توان نخستین رسم الخط باستانی به حساب آورد. در مصر نیز در همین حدود از پهنه ی تاریخ (خط هیروگلیف) ابداع شده است. هیروگلیف مرموزتر و دشوارتر از خط میخی بود و اعتقاد بر این بود که مرموز و مبهم بودن این رسم الخط دلائل مذهبی و تاریخی دارد و عمدتاً افکار کاهنان و فراعنه را منتقل می کرده است.

رمزنگاری در 1900 سال قبل از میلاد

اولین رگه های رمزنگاری متون، به آثاری کشف شده از حدود 1900 سال قبل از میلاد بر می گردد، یعنی حدود 1600 سال پس از ابداع رسم الخط هیروگلیف. در کنده کاری ها و پاپیروس های کشف شده از این دوران به نظر می رسد از رسم الخط نامتعارف هیروگلیف (یعنی نظم نامتعارف در نوشتار) برای مخفی نگاه داشتن مضمون نوشته از بیگانگان و دشمنان، بهره گرفته شده است. در همین دوران امضای فرامین توسط فرعون برای به رسمیت بخشیدن به فرامین سلطنتی مرسوم شده است.

رمز نگاری در 1500 سال قبل از میلاد

در بین النهرین از رمزنگاری برای مخفی نگاه داشتن فرمول ساخت ظروف سفالی استفاده شده است. تحقیقات نشان می دهد که در لوح رمزنگاری شده ی این فرمول ها از حروف میخی که کمترین کاربرد و پایین ترین تکرار را در متون میخی رایج داشته، بهره گرفته شده است.

رمز ATBASH

عبری ها در نوشتن کتاب مقدس ارمیای نبی، گاه به نوعی از رمزنگاری متوسل شده اند که به رمز ATBASH شهرت دارد. نام بسیاری از مکان ها و افراد در کتاب مقدس عبری ها عمداً با رمز ATBASH به صورت مخفی و مبهم نوشته شده است. این رمز بسیار شبیه به رمز جانشینی است، بدین نحو که در ATBASH اولین حرف از الفبای عبری با آخرین حرف جدول الفبا جانشین می شد. به همین نحو دومین حرف با حرف ما قبل آخر و این روال به همین ترتیب تکرار می شد تا متن رمز شده به دست آید.

رمزنگاری آرشیلوس

یونانیان باستان روشی را برای مخفی نگاه داشتن نوشته ها ابداع کردند که بسیار ساده بود: یک چوب بلند و نازک را با نواری باریک از پاپیروس، چرم و یا پوست به صورت اریب نوارپیچی می کردند. سپس پیام به صورت افقی بر روی این استوانه نوشته و سپس نوار را باز و آن را تحویل پیک می دادند تا به گیرنده تحویل بدهد.

بدیهی است که فقط کسی می توانست این پیام را بازخوانی کند که چوب او از لحاظ ضخامت و طول هم اندازه با چوب کاتب پیام باشد. براساس شواهد ضمنی ابداع این روش به شاعر یونانی (آرشیلوس) که در قرن هفتم قبل از میلاد می زیسته منسوب است. تا حدود پانصد سال راز این روش مخفی ماند تا عاقبت در 120 قبل از میلاد راز این روش نگارش بر ملا شد.

رمز نگاری ژولیوس سزار

ژولیوس سزار با ابداع روشی بسیار ساده (مبتنی بر جانشینی کاراکترها) به ارسال رمزنگاری شده ی پیام برای فرماندهان سپاه خود رسمیت بخشید. این روش در عین سادگی اولین الگوی رمزنگاری ثبت شده در تاریخ به شمار می آید. در این الگو هر حرف از متن با حرفی که در جدول الفبا به فاصله ی  k حرف فاصله داشت جانشین می شد. اگر بخواهیم مثالی را با الفبای انگلیسی بیان کنیم، فرض کنید در رمز سزار k مساوی 3 فرض شده باشد یعنی هر حرف از متن با حرفی که در جدول الفبا به فاصله ی سه حرف بعد از آن قرار گرفته جانشین شود.

الگوی رمزنگاری ژولیوس سزار برای دورانی که از هر قوم و قبیله به ندرت کسانی با سواد بودند، به قدر کافی امنیت داشت ولی امروز بیشتر به یک شوخی شبیه است. در روش سزار، کلید رمز را همان عدد k یا تعداد شیفت حروف الفبا در نظر بگیرید.

دیسک رمز نگاری

دیسک رمزنگاری لئون باتیستا آلبرتی، یک دیسک رمزنگاری چند حرفی است که با چرخش دیسک یک حرف جدید برای جایگزینی به دست می آمد. این روش تا قرن شانزدهم مورد استفاده قرار می گرفت و به گمان آلبرتی روشی غیر قابل شکست بود. در دیسک آلبرتی که از دو بخش هم محور فلزی (آهن و مس) تشکیل شده بود بر روی لبه ی بیرونی، حروف به ترتیب معمولی جدول الفبا حک شده بودند. بر روی دیسک مسی میانی، حروف الفبا با ترتیبی تصادفی درج شده بود. رمزنگاری یا رمزگشایی به یک کلید رمز احتیاج داشت تا بر اساس آن میزان چرخش دیسک چرخان مشخص شود.

با چرخش دیسک بر اساس کلید رمز، جانشین هر حرف با حرف جدید مشخص می گردید. از آنجا که این جانشینی براساس کلید صورت می گرفت بسیار مستحکم تر از روشی مثل روش سزار بود.